Champagne is een mousserende wijn die geproduceerd wordt in het gelijknamig gebied in het noordoosten van Frankrijk.
Een belangrijke voorwaarde om een mousserende wijn als Champagne te mogen aanduiden, is dat deze geproduceerd moet worden volgens de méthode traditionnelle. Maar wat houdt deze methode precies in?
Allereerst wordt een basiswijn gemaakt door middel van een eerste gisting, waarbij een stille wijn ontstaat. Deze wijn is voornamelijk samengesteld uit de druivenrassen Chardonnay, Pinot Noir, en Pinot Meunier. Hoewel er nog vier andere druivenrassen zijn die gebruikt mogen worden—Arbane, Petit Meslier, Pinot Blanc, en Fromenteau—komen deze slechts sporadisch voor.
Wanneer Champagne uitsluitend van witte druiven wordt gemaakt, noemt men het een Blanc de Blancs. Als er uitsluitend rode druiven worden gebruikt, spreken we van een Blanc de Noirs.
De stille wijn wordt vervolgens gebotteld samen met een liqueur de tirage, een mengsel van suiker en gisten. Dit mengsel veroorzaakt een tweede gisting in de fles, waarbij de kenmerkende bubbels van Champagne ontstaan.
Na de tweede gisting rijpt de wijn minstens 15 maanden op de dode gistcellen, een proces dat bekend staat als sur lie. Deze rijping draagt bij aan de complexiteit en smaak van de Champagne. Hoe langer de wijn sur lie rijpt, des te complexer en voller de uiteindelijke smaak zal zijn.
Na de rijpingsperiode wordt het bezinksel verwijderd via een proces dat dégorgement heet. Hierbij worden de flessen in "pupitres" geplaatst, waarin ze geleidelijk worden gedraaid en schuin gehouden, zodat het bezinksel naar de hals van de fles zakt. Vervolgens wordt de hals van de fles bevroren in een ijsbad, waardoor het bezinksel als een vaste prop naar buiten schiet wanneer de kurk wordt verwijderd.
Tot slot wordt de wijn aangevuld met een liqueur de dosage, die het definitieve smaakprofiel van de Champagne bepaalt. Afhankelijk van het aantal gram suiker per liter kunnen we volgende types Champagne onderscheiden:
- Brut Nature (ook wel Non-Dosé of Brut Zéro): Minder dan 3 gram suiker per liter. Zeer droog, zonder toegevoegde suiker.
- Extra Brut: 0-6 gram suiker per liter. Ook zeer droog, maar met een iets mildere smaak dan Brut Nature.
- Brut: Minder dan 12 gram suiker per liter. De meest voorkomende stijl, droog maar met een lichte restzoetheid.
- Extra Sec (of Extra Dry): 12-17 gram suiker per liter. Iets zoeter dan Brut.
- Sec: 17-32 gram suiker per liter. Halfdroog, met een merkbare zoetheid.
- Demi-Sec: 32-50 gram suiker per liter. Zoet, vaak gebruikt voor desserts.
- Doux: Meer dan 50 gram suiker per liter. Zeer zoet, zeldzaam.
Naast het type Champagne wordt op het etiket vaak ook een classificatie vermeld. In de Champagnestreek ontstond halverwege de 20e eeuw een cru-classificatiesysteem om de druivenprijzen te bepalen. Elk dorp kreeg een rating gebaseerd op geografische eigenschappen en de toenmalige verkoopprijzen van druiven. Hoe hoger de kwaliteit van de druiven, hoe hoger de rating. Dit systeem kent drie niveaus:
- Cru: De laagste classificatie, toegekend aan dorpen met een score van 80%.
- Premier Cru: Deze classificatie is voor dorpen met een score tussen 90% en 99%.
- Grand Cru: De hoogste classificatie, uitsluitend voorbehouden aan dorpen met een perfecte score van 100%.
Champagne is een veelzijdige drank die bij veel verschillende gerechten past. De klassiekers zijn als aperitief, of geserveerd bij oesters, zeevruchten en sushi. Een Blanc de Blancs is de perfecte keuze bij visgerechten, terwijl een Blanc de Noirs, met zijn volle karakter, goed samengaat met kip, kalkoen en kalfsvlees in romige sauzen.
Een minder bekende, maar verrassende combinatie is Champagne met frietjes van de frituur. De knapperigheid en vettigheid van gefrituurd eten vormt een heerlijk contrast met de sprankelende frisheid van Champagne.